Мұхтар Тайжаннан
И загляни в мои глаза -
В них нет ненужного раздумья,
Лишь рассудительное «за».
Зачем бороться и искать?
Зачем напрасно погибать,
Когда спокойнее по знаку
Вставать,поесть,попить,поспать?
Пастух свиреп,но он велик,
Он тайну времени постиг!
Пускай здесь скучно,но стабильно…
Смирись — привыкнешь.Я привык.
Мухтар Тайжан
«Если мы, казахи, не будем счастливы на этой территории, мы нигде больше счастливы быть не сможем. У нас нет другой, запасной, Родины. Почти у каждой нашей национальной диаспоры, слава Богу, есть свое национальное государство, в рамках которого развивается ее нация. В экономическом, культурном плане. У казахов же другого государства нет. И поэтому именно мы, казахи, в первую очередь в ответе за судьбу своей страны. Это в наших интересах».
«ДҮНИЕЖҮЗIНIҢ ОТАРЫНА АЙНАЛДЫҚ»
Мұхтар ТАЙЖАН, экономика ғылымдарының докторы:
– “ҚазМұнайГаз” мұнайдың 28 пайызын өндiредi. Оның 17 пайызы еуропалықтарда, 19 пайызы ресейлiктерде,24 пайызы батыс елiне тиесiлi. Жалпы, жыл сайын өндiретiн мұнай 80 миллион тоннаға жетедi. Осының 24-25 миллионы Теңiзшевройл еншiсiнде. Ал ТШО АҚШ-тiкi. Сонда осы ТШО қандай салықтар төлейдi? Өнiм бөлiнiсi туралы келiсiм бар. Ол құпия ақпарат. ТШО бастығы “бiз мүлдем экспорттық баж салығын төлемеуiмiз керек” дедi. Сондай-ақ, ТШО Қазақстанға былтыр 9,6 миллиард доллар табыс бердiк дедi. Компания жұмысшыларға айлық, бюджетке салық төлейдi. Демек, қазақстандық азаматтар сiзге жұмыс iстедi, олай болса әлгi ақшаны жұмысшыларға айлық ретiнде төледiңiз, тауар, қызметке жұмсадыңыз, салық төледiңiз. Ал ол 9,6 миллиард долларды көп деп мақтанып тұр. Шетелдiк компаниялар жұмыс iстесiн, бiрақ салықты қазақстандық өндiрушiлер тәрiздi төлесiн. Сондықтан өнiм бөлiнiсi туралы келiсiмдi қайта қарау керек.
Қытайдан былтырғы жылы алған 20 миллиард доллар несиемiз бар. Қытайдан алынған несие Қазақстан даму банкi арқылы алынатындықтан, ол квазимемлекеттiк қарызға жатады. Сонда екi жылдың iшiнде осынша миллиард долларды не үшiн алдық? Қытай Алматы мен Астана арасына темiржол салатын болды. Немiстер, голландықтар, француздарға ақша берсек, олар бiзге сол жолды қатырып салып бередi ғой? Сол жол қажет пе өзi? Онсыз да темiржол бар емес пе. Бұған дейiн Қытаймен бiрiгiп кәсiпорын жүргiзудiң нәтижесi сәтсiз аяқталғаны есте. 2009 жылы алынған 10 миллиард теңгенiң көп бөлiгi “Маңғыстаумұнайгазды” сату үшiн жұмсалды. Нәтижесiнде Қытай мұнай компаниясының 50 пайыз акциясын сатып алды. “Ақтөбемұнайгаз”, ШНОС, Құмкөлде де Қытайдың үлесi аз емес. Қытай тек стратегиялық ресурстарға ақша құйып отыр. Алтынвалюта резервi долларға ең бай ел – Қытай. Мұны қытайлықтар стратегиялық ресурстарды сатып алуға жұмсауда.
Сонымен қатар, Ертiс өзенiне қатысты мәселе шешiлмесе, алдағы уақытта елiмiзге үлкен экологиялық апаттың қаупi төнбек. Ресей Қазақстанның миллиондаған шақырым жерiн полигонға айналдырды. Азаматтардың денсаулығына бұл сынақ алаңдарының қандай залал тигiзетiнi айтпаса да түсiнiктi. Осы жағдайларға қарап, Қазақстанның әлi күнге дейiн отар ел екенiн мойындауға тура келедi. Бұрын Ресейдiң отар елi болсақ, қазiр дүниежүзiнiң отарына айналдық. Себебi, халыққа тиесiлi жер байлықтарының барлығы өзгелердiң еншiсiнде. Сондықтан сыртқы саясатты өзгертiп, сыртқы саясаттағы қазiргi ұстанымдарға қатысты қатаң тәртiп-талаптар енгiзген жөн.